���ӰԺ

Caiff rhyw cywion crwbanod môr ei bennu gan y tymheredd pan fydd yr wyau'n deor. Mae tymheredd uwch yn cynhyrchu mwy o fenywod, a thymheredd is yn cynhyrchu mwy o wrywod. 

Mae'r cynnydd yn nhymheredd y môr wedi arwain at fwy o grwbanod môr benywaidd. Mae rhai poblogaethau yn dangos tuedd o hyd at 90% o gywion benywaidd, gan arwain at effaith andwyol bosib ar hyfywedd y boblogaeth. Mae tymheredd uchel yn y tywod hefyd yn arwain at lai o lwyddiant wrth ddeor.

Mae'r , yn dangos bod gan ddau ymyriad y potensial o leihau tymheredd nythod a sefydlogi cymarebau rhyw mewn poblogaeth crwbanod pendew sy’n nythu yn nwyrain Cefnfor yr Iwerydd. 

Esboniodd Dr Leo Clarke, biolegydd môr ym Mhrifysgol Bangor a phrif awdur yr astudiaeth: 

“Mae gwaith blaenorol wedi rhoi technegau amrywiol i leihau tymereddau nythod crwbanod môr ar brawf, yn cynnwys taenu’r nythod a’u rhoi yn y cysgod a symud wyau i labordai i ddeor.
“Ond mae llawer o’r technegau hyn yn gofyn am lawer iawn o adnoddau a llawer iawn o waith. Mae safleoedd nythu crwbanod neu 'nythfaoedd' yn aml mewn lleoliadau anghysbell ac felly mae’n rhaid i’r atebion delfrydol fod yn syml ac yn rhad.

“Rhoddwyd dau ymyriad ar brawf gennym: rhoi’r nythod yn y cysgod a thechneg newydd rydym yn ei galw'n “hollti” nythod. Mae hyn yn golygu haneru nifer yr wyau mewn nyth, gan obeithio lleihau faint o wres metabolaidd y mae'r wyau yn ei gynhyrchu wrth iddynt ddeor a gostwng y tymheredd felly."

Gostyngodd y ddwy dechneg dymheredd y nythod o gymharu â nythod naturiol. Roedd nythod yn y cysgod ar gyfartaledd yn 1.1°C yn oerach ac roedd nythod wedi eu hollti yn 0.5°C yn oerach, gan arwain at gymarebau rhyw o 1.5% benywod a 45% benywod, o gymharu â 69% benywod a gynhyrchwyd mewn nythod naturiol. 

Yn bwysig, nid oedd y naill dechneg na'r llall yn effeithio ar iechyd y cywion,  er y gall tymereddau nythu effeithio arnynt hefyd.